Sprzęt kuchenny

Historia porcelany cz. 1
www.stylikomfort.pl


Porcelana została wynaleziona w Chinach, a jej najstarsze zbiory liczą ponad 800 lat. Jest najszlachetniejszą, a jak niektórzy twierdzą, najpiękniejszą odmianą ceramiki. Już od II w p.n.e. Chińczycy wytwarzali naczynia z masy porcelanowej, zaś rozwój i udoskonalenie technologii pozwoliło im na wypalenie ok. VII w. n.e. naczyń określanych mianem porcelanowych. Były one białego koloru, materiał z którego były wykonane charakteryzował się pewnego rodzaju przezroczystością materiału i nie przepuszczał wody. Ta mieszanina specjalnych glinek - kaolinu i skalenia wypalana była w bardzo wysokiej temperaturze, powyżej 1280 stopni Celsjusza. Chińczycy poświęcali jej mnóstwo uwagi, traktując ją w sposób wyjątkowy.

Zachowane najstarsze okazy wykazują, iż już w X wieku przemysł porcelany w Chinach był niezwykle rozwinięty i miał dla nich tak wysokie znaczenie, jak dla Europejczyków malarstwo czy rzeźba. Cudzoziemcy zachwycali się nieznanymi i niezwykłymi wyrobami. Wieść o niej do Europy przywiózł Wenicjanin Marco Polo w 1298 roku. W pamiętniku użył nazwy "porcelana" na określenie wyrobów, które oglądał .Termin ten przyjął się w Europie dopiero w XVI w.

W Japonii porcelana używana była powszechnie do ceremonii picia herbaty. W tym celu sprowadzano ją z Chin. Produkcję porcelany na własną rękę rozpoczęto dopiero po 1500 roku. Dekorowaną ją jedynie na kolor niebieski poprzez wypalanie tlenkiem kobaltu, a po 1644 roku Japończycy nauczyli się malować wyroby kolorowymi farbami emaliowymi. Początki handlu porcelaną zawdzięczamy Portugalczykom. Około 200 lat po wizycie Marco Polo, Vasco da Gama, portugalski żeglarz, odkrył drogę do Indii. Sprowadzano wówczas z Azji jedwab, gatunki drzew, przyprawy korzenne. Zaczęto wtedy także handlować porcelaną, co przynosiło ogromne zyski. Ponieważ była droższa od srebra stać było na nią tylko najbogatszych przedstawicieli społeczeństwa. Jej popularność wzrastała dzięki wierzeniom, iż porcelana, a dokładniej naczynie z niej wykonane, rozpada się w zetknięciu z trucizną. Zaczęto usilnie zastanawiać się nad procedurą wytwarzania masy porcelanowej. Zainteresowanie porcelaną z Dalekiego Wschodu prowadziło do usilnych prób wytworzenia tej odmiany ceramiki, co udało się Europejczykom dopiero po wielu latach. Zbiegło się to w czasie z rozkwitem stylu barokowego a następnie rokoko w sztuce. W związku z tym dekoracje na wyrobach, poza stylami "chińskim" i "japońskim", nawiązywały do stylów epoki - popularne były krajobrazy, sceny bitewne, tematy pasterskie a także liście, kwiaty i owoce.

W 1560 roku powstała we Florencji tzw. porcelana medycejska. Była ona uwieńczeniem zmagań magnatów francuskich, którzy w dobie renesansu zajmowali się eksperymentami alchemicznymi. Porcelana medycejska popularna była na dworze Francesco Maria de Medici, a w Pallazzo Pitti w 1613 roku, według źródeł historycznych, obdarowano nią gości dworu. Nie zabrakło na niej zdobień w postaci malowideł ukazujących herb macedoński.

W drugiej połowie XVII wieku, około 1670 roku, odkryto porcelanę frytową. Sposób jej produkcji można zaobserwować na zachowanych przedmiotach z tego okresu. Jest ich jednak niewiele. Jednym z nich jest, noszące malunek herbu rajcy z Rouen, Asselina de Villeguier, naczynie do musztardy. Na początku XVIII wieku, bo już w 1709 roku w Dreźnie wynaleziono porcelanę twardą. Tę kaolinową odmianę porcelany odkrył zajmujący się alchemią Jan Frydery Boetter. Cieszył się on dużą popularnością dzięki próbom zamiany pospolitych metali w złoto. Otoczony opieką przez elektora saskiego, a zarazem króla Polski, Augusta Mocnego, Boetter zajmował się wytwarzaniem porcelany. Obdarowywał on króla, który przeniósł fabrykę fajansu do Miśni w 1710 roku. Tak powstała znana na całym świecie miśnieńska fabryka porcelany. Przodowała ona pod względem artystycznym w całej Europie. Malarz Horold przybył do Miśni w 1720 roku. Wprowadził on słynne miśnieńskie farby do porcelany i stworzył klasyczny styl miśnieńskiego malarstwa. Był to czas wielkiego rozkwitu manufaktury.

W latach 1735-1737 wykonano w manufakturze miśnieńskiej pierwszy wielki serwis stołowy. Powstał on dla hrabiego Sułkowskiego i jego małżonki. Malowany farbami naszkliwnymi herb małżonków Sułkowski-Stein dominuje na porcelanowych talerzach i misach. Już w następnych latach, bo między 1737 – 1742, powstał jeden z największych i najpiękniejszych serwisów pochodzenia miśnińskiego. Zastawa ta powstała specjalnie dla ministra na saskim dworze, hrabiego Heinricha von Bruhla. Serwis ten składał się aż z 2200 sztuk porcelany. Wszystkie przedmioty zdobione były głównie przez herb Bruhl-Kolovrat, a krawędzie naczyń wzbogacone były o zdobienia w postaci złoceń i kwiatków. Serwis zwany jest Łabędzim co zawdzięcza dekoracjom malarskim przedstawiającym łabędzie. Niektóre naczynia mają nawet kształt łabędzia lub zawierają plastyczne figury wokół herbu. Łabędzie wykonane są także w formie płaskiego reliefu. W tych samych latach (około 1740 roku) powstawały kolejne serwisy ozdabiane herbami rodu. Zaliczamy do nich mistrzowsko wykonane – serwis z "żółtym lwem", z "czerwonym smokiem", żółty serwis Myśliwski, czy serwis Koronacyjny. Porcelanowe kolekcje pojawiały się na każdym dworze pomimo ich ogromnych cen.